Harm Schelhaas was spreekbuis zuivelindustrie
Op 10 mei is Harm Schelhaas op 93-jarige leeftijd overleden. Hij was in het laatste kwart van de 20e eeuw een spreekbuis van de Nederlandse zuivelsector. Als gezaghebbend voorzitter van het Productschap Zuivel tussen 1975 en 1996 gaf hij regelmatig zijn visie op de zuivelmarkt.
Hij begon als voorzitter in een tijd dat de regionale zuivelcoöperaties nog niet gefuseerd waren. De vertegenwoordigers van de zuivelbedrijven vergaderden regelmatig in Rijswijk onder leiding van Schelhaas. De ontwikkelingen op de zuivelmarkt kwamen dan steevast aan bod. Aan het begin van ieder jaar was de hele zuivelwereld aanwezig op de Nieuwjaarsreceptie van het Productschap. Daaraan voorafgaand presenteerde Schelhaas een terugblik in cijfers op het afgelopen jaar tijdens een persbijeenkomst én een openbare vergadering.
Schelhaas was geen meeslepend spreker. Hij las zijn doorwrochte teksten met veel cijfers op van papier. Hij was een nuchtere beschouweer van de zuivelsector. Soms te nuchter: toen hij op een persconferentie de vraag kreeg waarom de zuivel geen smeerbare boter kon leveren was zijn antwoord: “boter is boter”.
Het Productschap was toen een grote organisatie met veel taken. In 1975 werkten er 350 mensen onder meer voor het uitvoeren van Europese regelingen (exportrestituties). Na de invoering van de melkquota registreerde het Productschap de melkproductie van alle Nederlandse melkveehouders. Het was bevoegd om een bedrag op het melkgeld in te houden voor de financiering van collectieve activiteiten, zoals van Het Nederlands Zuivelbureau en het Nederlands Instituut voor Zuivelonderzoek.
Na zijn afscheid in 1996 bleef Schelhaas zijn visie op de zuivelmarkt geven. Niet langer als spreekbuis van de industrie maar als kritische buitenstaander. Hij promoveerde na zijn pensionering op het onderwerp Liberalisatie in de landbouw. Daarin keerde hij zich tegen de opvatting dat de landbouw en dus ook de zuivel gebaat waren bij de vrije markt. Daarom was hij ook tegen het afschaffen van de melkquota waarmee de Europese Unie de melkproductie reguleerde. Volgens Schelhaas was deze regulering niet in het voordeel van de individuele boer. De vrije markt was eerder profijtelijk voor grote voedselproducenten. Maar wat betreft de melkquota werd er dit keer niet naar hem geluisterd.
Harm Schelhaas in 1990. Bron: Zuivelzicht.
4 7 2024